Rusya Federasyonunda Ya�ayan T�rkler.

Rusya Federasyonunda Ya�ayan T�rkler. haberinin gerçek görüntüsü.

2019-09-27 16:23

RUSYA FEDERASYONU �ÇER�S�NDE YA�AYAN TÜRKLER,

Türklerin ilk ana yurdunun Asya k�tas�n�n ortalar�nda bulundu�u ve dünyan�n di�er yerlerine buradan yay�lm�� olduklar� bilinmektedir. Türklerin ilk ana yurdu Altay ve Sayan (Kö�men) da�lar� çevresi ile bu da�lar�n kuzey bölgeleri idi. Türkler zamanla anayurtlar�ndan do�uya, bat�ya ve güneye do�ru yay�ld�lar. MÖ 2 binli y�llarda Altay Da�lar�ndan Ural Da�lar�na ve Yay�k Nehrine kadar yay�lm��lard�.

Tarihi Türk topraklar�, Sakalar (�skitler) döneminde (MÖ 7 ve MS 2nci yüzy�l) abidelerde “Turkistanak”, Arap Tarihçileri aras�nda “Bilâd al-Türk” , 6nc� as�rda “Türkistan” için “Türkiye” (Turcia) ad� Bizans kaynaklar� taraf�ndan kullan�lm��t�r. 9 ve 10ncu yüzy�llarda �dil (Volga) nehrinden Orta Avrupa’ya uzanan bölgelere “Türkiye” denmi�, Anadolu için “Türkiye” denmesi on 12nci yüzy�lda ba�larken, Suriye ve M�s�r 13ncü yüzy�lda “Türkiye” olarak biliniyordu (Kafeso�lu, 1988, s. 44). 11nci yüzy�lda Ka�garl� Mahmut, Çin kaynaklar� da Hazar’dan Çin’e kadar olan bölgede ya�ayan yerle�ik ve göçebe insanlar�n kendilerini “Türk” ve ülkelerini de “Türkistan” diye adland�rd�klar�n� belirtmi�tir.

MÖ 1700’lerden itibaren Türkler Altaylara yerle�irken, bir yandan da MÖ 1100 y�l�ndan ba�layarak Çin’in kuzeybat�s�na (Kansu-Ordos Bölgesi) kaym��lard�r. Di�er bir k�sm� ise MÖ 1300-1000’li y�llarda Türkistan sahas�na yerle�mi�lerdir.

MÖ 900’lü y�llarda Türklerin, �skandinavya ve Balt�k denizi bölgesine geldi�i ve 1155 y�l�nda, Viking döneminin ard�ndan kurulan �sveç Krall��na kat�ld�klar� bilinmektedir. Bu Türkler 13.yüzy�lda Finlandiya’n�n en eski �ehri “Turku” �ehrini kurmu�lard�r. .

Anavatanda, �lk önce Saha (�skit) ve Çuva� Türkleri ana kütleden ayr�lm��, MÖ 8nci yüzy�lda �skitler, bat�ya do�ru harekete geçerek Kimmerleri bölgeden kovmu�lar, Tanr� Da�lar�ndan Tuna boylar�na kadar olan Karadeniz kuzeyindeki düzlüklere hâkim olmu�lard�r.

MÖ 700’lerden itibaren Güney Sibirya, Baykal Bölgesi, Mo�olistan ve Yedi su havzas�n� etkisi alt�na alan Türk göçleri, do�uda Ordos’a, bat�da Volga bölgesine yönelmi�tir. Saha Türkleri Sibirya kuzeydo�usuna yönelirken, Çuva� Türkleri Ural Da�lar�n�n güney bat� eteklerine yerle�mi�lerdir,

MS bat� yönünde cereyan eden Türk göçleri Hazar Denizi güneyi ve kuzeyi olmak üzere iki ana yol takip etmi�, Hazar Denizi ve Karadeniz kuzeyinden Balkanlar ve Orta Avrupa’ya göç d��nda, Kafkaslara da yönelen Türk gruplar� olmu�tur. Gittikleri bölgelerde önemli roller üstlenen Türkler, güçlü devletler kurmu�lard�r.

Asya’da siyasi hâkimiyetlerini kaybeden Hun Türkleri, 370’lerde Avrupa ufkunda görülmü�lerdir. Bat�ya do�ru süratle geli�en Hun göçü, Karadeniz kuzeyine hâkim olan Vizigot ve Ostrogot kütleleri aras�nda büyük panik ve korku yaratarak Kavimler göçü dedi�imiz genel bir harekete neden olmu�tur. Bu arada Hunlar�n idaresi alt�na giren �slavlar, özellikle Atilla Han’�n (M. S. 434-453) yönetiminde uzun süre ya�am��lard�r.

MS 461-465 y�llar� aras�nda O�urlar�n güneybat� Sibirya’dan güney Rusya’ya göç ettikleri, MS 475 y�llar�ndan itibaren de Sabarlar�n Aral bölgesinden Kafkaslara yay�ld�klar� bilinmektedir.

Hunlar�n açt�� kuzey yolundan 4ncü yüzy�l ortalar�nda Göktürklerin Orta Asya’dan ç�kard�� Avarlar gelerek Karadeniz’in kuzeyi ve Do�u Avrupa’y� içine alan bölgede büyük bir devlet kurmu�lard�r. (568’e do�ru)

Bunu 668nci y�llardan itibaren �dil ve Tuna Bulgarlar� izlemi�, Bulgarlar�n Karadeniz kuzeyinden Volga k�y�lar�na ve Balkanlara yay�ld�klar� gözlenmi�tir. Büyük Bulgar Devleti (Kama-Çulman), �til (Volga)Bulgar Hanl�� ve Balkanlar’a gelip Tuna boylar�na yerle�erek Tuna Bulgar Devletini (670) kurarak, H�ristiyanl�� seçmi� ve Slavla�m��lard�r. Bu kavimlerin bir k�sm� yerli halklar aras�nda eriyip giderken, bir k�sm� sonradan kurulan Alt�n Ordu (1240-1480) devletinin tebaas� olarak varl�klar�n� sürdürmü�lerdir.

Avarlar’dan sonra bölgede büyük bir hâkim güç olarak Hazar Hanl�� ortaya ç�km��, dördüncü as�rdan itibaren bölgeye gelen Hazarlar, sekiz ve dokuzuncu as�rlarda büyük bir devlet haline gelmi�lerdir. Dinyeper ’den Volga (�dil) vadisine kadar hâkim olmu�lard�r.

Karadeniz’in kuzeyindeki K�pçak bozk�rlar�nda Hazarlarla birlikte Macarlar (830), Peçenekler, Kumanlar (K�pçaklar) ve Uzlar (O�uzlar) yedinci as�rdan itibaren birlikte veya birbiri arkas� s�ra ya�am��lar, bu bölgenin Türk topra�� olarak kalmas�n� sa�lam��lard�r. Kumanlar�n varl�� Mo�ollar�n istilas�na (1337-1340) kadar sürmü�tür.

Asya taraf�ndan son ve büyük ak�n olan Mo�ollar�n Rusya’y� ele geçirmesi, Ruslar üzerinde çok büyük etkiler yapm��t�r. �lk defa 1223’te, Rus ve Kuman ortak güçlerini Kalka muharebesinde a��r bir yenilgiye u�ratan Mo�ollar, bu sava�ta binlerce Rus’u ve K�pçak’� katletmi�lerdir. Mo�ol hâkimiyetine girmek istemeyen Kumanlar ise Macaristan içlerine göç etmi�lerdir

Mo�ol �mparatorlu�u, Cengiz Han’�n ölümünden sonra çocuklar� aras�nda payla��lm��, Rusya ve Kazak topraklar�na hâkim olan Batu Ka�an Alt�n Ordu devletini kurumu�tur. Alt�n Ordu Devleti 1237-1480 y�llar� aras�nda Rusya’y� yönetmi� On be�inci as�r ba�lar�nda Alt�n Ordu Devleti, K�r�m, Kazan, Kas�m, Astrahan, Sibir, Nogay Hanl�klar�na bölünmü� ve sonralar� Timur’un sald�r�lar�yla da oldukça zay�flam��lard�r.

Görüldü�ü gibi Sibirya’n�n do�u hudutlar�ndan, �dil-Ural Bölgesi, Volga Bölgesi, Kafkasya, Orta Avrupa, Balt�k Denizi ve �skandinavya bölgesine kadar olan sahaya Türkler yerle�mi�tir. �skit, Avrupa Hun, Sibir, Avar, Hazar, Bulgar, Peçenek, Türk-Mo�ol �mparatorlu�u, Alt�n Orda, Timurlular devletleri ile birçok Hanl�klar (K�r�m, Ejderhan, Kazan, Kas�m, Sibir ve Nogay) Türkler taraf�ndan kurulmu�tur. Dolay�s�yla, Karadeniz kuzeyine De�t-i K�pçak denmesinin nedeni de budur.

Ba�lang�çta, A�iretler halinde ve büyük bir karga�a ve kavga içinde ya�ayan Slavlar, �sveçlerin yard�m� ile canlanm��lard�r. �sveçli Vareg liderlerinden Rurik’i 862 y�l�nda Rus Knezi seçerek ve Novgorod �ehri merkezi yaparak ilk Rus devleti ni kurmu�lard�r.

882’de Kiev’deki Vareg Viking) liderini öldürtüp, Dinyeper �rma�� üzerinde önemli bir ticaret ve kültür merkezi olan ve o tarihlerde yakla��k 7.000.000’luk büyük k�sm� k�rsalda ya�ayan Avrupa içinde 100.000 ki�iye varan nüfusu ile önemli bir anakent olan bu �ehri alm�� ve büyüyen Rus knezli�inin merkezi hâline getirmi�tir.

Alt�n Ordu Devleti zaman�nda Moskova önem kazanm��t�r. Ba�lang�çta küçük bir k�rsal kasabay� and�ran Moskova, knezlerinin marifetli idaresi, özellikle de Alt�n Ordu hanlar�na yönelik gösterdikleri ba�l�l�k sayesinde ald�klar� büyük özerkliklerle h�zla geli�mi� ve güçlenmi�tir. Alt�n Ordu hanlar�ndan ald�klar� ayr�cal�kla Moskova knezleri, hem büyük servetler edinmi�ler ve hem de di�er Rus knezlerini zaman içerisinde kendi hâkimiyetlerine alarak veya ortadan kald�rarak merkezi bir devlet kurmu�lard�r.

Alt�n Ordu Devleti, K�r�m, Kazan, Astrahan, Sibir Hanl�klar�yla Nogaylar�n serbestçe ya�ad�klar� bölgelere bölünmü� ve sonralar� Timur’un sald�r�lar�yla da oldukça zay�flam��t�r. Bundan iyi yararlanan Moskova Knezli�i 1480’den itibaren ba��ms�z bir devlet gibi hareket etmeye ba�lam��t�r. 16nc�. yüzy�l�n ortalar�nda yeni bir siyas� güç olarak ortaya ç�kan Moskova Knezli�i, bölge siyasi dengesini de�i�tirebilecek bir konuma ula�m��t�r. 1547'de "Moskoflar�n Ç ar�" Unvan�yla taç giyen 4ncü �van (Korkunç �van), Türk hanl�klar�n�n içinde bulundu�u bölünmü�lükten faydalanarak Türk ülkelerine sald�rarak, i�gal etmeye ba�lam��t�r. Bu i�galler, �dil-Ural bölgesi, Sibirya, Türkistan ve Kafkasya’n�n fethi olarak kendisini göstermi�tir.

Moskova Knezi 3ncü �van’�n 1480 y�l�nda Alt�n Ordu hâkimiyetine son vermesi üzerine 6 hanl��a bölünen Alt�n Ordu devleti tarih sayfas�ndan çekilirken, Türkler de bölgede zay�flamaya ba�lam��t�r. 4ncü �van zaman�nda da Ruslar�n �dil vadisine yerle�meye ba�lamas�, 1552’de Kazan �ehrinin zapt ederek Kazan hanl��n�n son vermesi, Ruslar�n Türk topraklar� üzerinde yay�lmas�n�n ba�lang�c�n� olu�turmu�tur. Dört y�l sonra yine 4ncü �van bu sefer �dil nehrinin Hazar’a dökülen a�z� üzerinde kurulmu� olan Astrahan �ehrini alarak ve Astrahan hanl��na son vermesi, �dil vadisi ile Hazar denizi kuzeyindeki geçitlerin Rus kontrolüne girmesine neden olmu�, bu durum da Türklerin 18nci yüzy�ldan itibaren savunmaya geçmesine neden olmu�tur.

Kazan ve Astrahan Türk hanl�klar�n� ele geçirmesiyle �dil (Volga) vadisine tam hâkimiyet kazanmas�, Ruslar�n ilk defa olarak Urallar gerisindeki Türk yurtlar�na yakla�mas�na yol açm��t�r. Aslen Türk olan Stragonov ailesinin 1580 y�l�nda Çar’a ba�vurarak Sibirya’y� ele geçirmek istedi�ini belirtmesi üzerine, Ruslar�n destekledi�i ve bu ailenin te�viki ile Yermak Timosevich ad�ndan bir Rus Kaza��, etraf�na toplad�� köylü, avc�, maceraperest ve çar�n zulmünden kaçan kimselerden olu�an askeri gücü ile Urallar� geçmi�, Sibir Han’� olan Küçüm Han’� birçok defa yenmi� ve Sibirya’y� i�gale ba�lam��t�r. ��gal etti�i topraklar� da Çar’�n himayesine sokmu�tur.

Daha sonra bölgeye düzenli Rus birlikleri gönderilerek Rus ilerlemesi devam etmi�, 1620 y�llar�nda �rti� do�usundaki Yenisey vadisine eri�mi�ler, 10 y�l kadar sonra da Lena Nehrini geçmi�ler ve 1639 y�l�nda Pasifik Okyanusu k�y�lar�na varm��lard�r. 1648’li y�llarda Alaska’n�n bat� ucundan 100 mil uzaktaki Çukuta yar�madas�n� ele geçirerek, Sibirya’n�n i�galini 66 y�lda tamamlam��lard�r.

Sibirya’n�n i�galinden sonra gözünü Türkistan’a çeviren Çarl�k Rusya’s�, 18. Yüzy�l ba�lar�nda Türkistan’� i�gale ba�lad�lar, Kuzeyden �rti� Nehri bölgesinden, Hazar Denizi do�usundan ve Hazar Denizinden bölgeye ilerlemeye ba�lad�lar.

1719 ve 1720 y�llar�nda Kalmuklar�n kar�� koymas�na ra�men �rti� nehrinin yukar� k�s�mlar�na do�ru ilerlerdiler. Petro döneminde Ruslar, Hazar Denizi üzerinden de Türkistan’a girmeye çal��t�lar. Çariçe Anna �vanovna döneminde (1730-1740) Rusya’n�n Türkistan’a Ural da�lar�ndan itibaren uzanan stepler üzerinden ilerlenmeye çal��ld�.

1732 y�l�nda Küçük Orda ve Orta Orda Kazaklar� Rus himayesini kabul ettiler. 19. yüzy�l�n ilk yar�s�nda Kazak ve hatta baz� bölgelerde K�rg�zlar�n da bulundu�u co�rafyalar�n Rus birlikleri taraf�ndan ele geçirilme süreci devam etti. Ruslar�n kar��s�nda, Türkistan’da bulunan üç Türk devleti vard� bunlar, Hokand, Hive hanl�klar� ve Buhara Emirli�i idi

Çarl�k kuvvetleri ilk önce Hokand üzerine sald�rd�lar ve 1865’te Hokand Hanl��n�n merkezi Ta�kent’i ald�lar. 2 May�s 1868’de Buhara Emirli�inin Semerkant �ehrini ald�lar. . 1873 y�l�nda Rus sald�r�lar�na kar�� koyamayan Hive Hanl�� Rus hâkimiyetini kabul etmek zorunda kald�.

Türkmenistan’daki Türkmen bölgelerini de ele geçirmek için harekete geçen Ruslar. Türkmenlerin kahramanca sava�t�� Göktepe müdafaas� sonunda Mart 1882 y�l�nda A�kabat’� alarak bütün Türkistan’� ele geçirdiler.

Astrahan Hanl��n�n i�gali ile Kafkasya yollar�n� açan Ruslar, Güney Kafkasya üzerinde mücadele halinde olan Osmanl� Devleti ile Safeviler ’in durumundan faydalanarak Kafkasya ile ilgilenmeye ba�lad�. Öncelikle Kafkas Kabilelerinden baz�lar�n� (Çerkez, Çeçen, Nogay vb.) kendi taraf�na çekerek Rus hâkimiyetini kabul ettirdi.

Rus yay�l��n�n Kafkasya’da ilerleyi�ini gören Osmanl� Devleti ise, o zamana kadar Rus tehdidini ortadan kald�rmak maksad�yla kuzeye bir sefer yap�lmas� dü�üncesiyle haz�rl�klara giri�ildi. Büyük ümitlerle yap�lan Astrahan Seferi, K�r�m Han’�n�n tutumu yüzenden ba�ar� kazan�lamad�.

Buna kar��l�k Rusya, bölgedeki olaylara müdahale edebilen, hatta Güney Kafkasya'daki H�ristiyanlardan baz�lar�n�n kurtar�c� olarak gördükleri bir devlet olmaya ba�lamas� Gürcülerden baz� Prenslikler Moskova'n�n himayesine girmesine neden oldu.

17nci yüzy�l boyunca Rusya'n�n Kafkasya politikas�nda önemli bir de�i�iklik olmad�. Bu yüzy�l daha çok Rusya’n�n ilerideki büyük �lerleyi�ine zemin haz�rlamakla geçirildi. Ancak Kafkasyal�lar da Rusya'n�n gerçek amac�n� anlad�klar�ndan gittikçe daha �iddetli tepkiler göstermeye ba�lad�lar. Tarki (1595), �etkale (Stavropol) (1604), Terek (1604) muharebeleri sonucunda Ruslar Karaçay, Balkar, Çerkez, Çeçen, Abaza, Kumuk ve Nogay bölgelerine yerle�tiler.

Güneyde ise özellikle Katerina II zaman�nda yap�lan 1768-1774 Osmanl�-Rus sava��n�n Osmanl�lar için büyük bir yenilgi ile sonuçlanmas� ve imzalanan Küçük Kaynarca Anla�mas�’n�n a��r �artlar�, Ruslara K�r�m hanl��na son vermek ve tüm topraklar�n� ilhak etme �ans�n� vermi�tir (1683). K�r�m’� ele geçiren Ruslar buradan Karadeniz’e ve ötesine ula�mak için önemli bir üs elde etmi�lerdir. K�r�m’a yerle�en Ruslar, Tuna boylar�na inerek Balkanlar ve Avrupa’n�n ticaretinde önemli noktalar� kontrol ettikleri gibi, Kafkasya üzerinden ilerleyerek, Bakü’nün zengin petrol yataklar�n� ele geçirmi�lerdir.

Da��stan üzerinden Azerbaycan’a ilerleyen Ruslar, Bakü’ye girmi�ler, Azerbaycan Hanl�klar�n� ele geçirmi�ler ve �ran’a kar�� ba�ar�l� sava�lar sonunda 1828’de imzalad�klar� Türkmençay anla�mas�yla Nahcivan, Azerbaycan ve çevresine tam hâkimiyet sa�lam��lard�r.

1917 y�l�nda yap�lan bir komünist ihtilalle y�k�lan Rus Çarl�� yerini Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birli�ine (SSCB) b�rakm��t�r. 30 Aral�k 1922 y�l�nda kurulan SSCB, 15 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin birle�mesinden meydana geldi. Bunlar�n içinde yer alan Rusya Sovyet Federatif Sosyal Cumhuriyeti 18 Özerk SSC’den meydana geliyordu.

26 Aral�k 1991 y�l�nda SSCB’nin da��lmas�yla birlikte 5 Ba��ms�z Türk Cumhuriyeti ortaya ç�kt�. Bunun d��nda ço�unluk Rusya Federasyonunda olmak üzere 13 Özerk Türk Cumhuriyeti, 1 Özerk Türk Bölgesi kuruldu.

A�a��da yer alan tablolarda sadece Rusya Federasyonunda yer alan Türkler, ya�ad�klar� yerler ve nüfuslar� gösterilmi�tir.

Bilindi�i gibi Rusya Federasyonunun idari taksimat�; 7 adet Federal Bölge, Bu federal bölgeler içerisinde 9 adeti Türk olmak üzere 21 adet Özerk Cumhuriyet, 9 adet eyalet (Bölge-Kray), 46 adet il (Yöre-Oblast), 2 adet Federal �ehir, 1 adet özerk il (Oblast), 2 adet özerk Okrug, Krasnoyarsk eyaletine ba�l� 3 adet özerk bölüm, Tümen iline ba�l� 3, adet özerk bölümden meydana gelmektedir.

Türkler Rusya Federasyonunun bu idari yap�s� içinde gösterilmektedir.

RF’YE BA�LI ÖZERK CUMHUR�YETLERDE YA�AYAN TÜRKLER

S. No.	Cumhuriyet	Konum	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	Di�erleri
1	Adige	Güney (Kafkasya)	5.000	Tatar
2	Altay	Sibirya (Altay)	85.ooo	Altay Ki�i	Kazak, Teleüt, Tuba, Telengit
3	Ba�kurtistan	Volga	2.300.000	Ba�kurt	Tatar, Çuva�
4	Buryatya	Sibirya (Altay)	9.000	Tatar
5	Çeçenistan	Güney (Kafkasya)	9.000	Kumuk
6	Çuva�istan	Volga	930.000	Çuva�	Tatar
7	Da��stan	Güney (Kafkasya)	520,000	Avar	Nogay, Azerbaycan Türkü, Kumuk
8	�ngu�etya	Güney (Kafkasya)	1.000	Kumuk	Nogay, Balkar
9	Kabardey-Balkar	Güney (Kafkasya)	110.000	Balkar	Karaçay
10	Kalmukya	Güney (Kafkasya)	9.000	Kazak	Türkmen, Nogay
11	Karaçay-Çerkez	Güney (Kafkasya)	180.000	Karaçay	Nogay, Tatar
12	Karelya	Kuzey-Bat� (Balt�k)	-	Tatar
13	Hakasya	Sibirya (Altay)	75.000	Hakas	Tatar
14	Komi	Ural	30.000	Tatar	Çuva�, Azerbaycan Türkü
15	Mari El	Volga	50.000	Tatar
16	Mordova	Volga	50.000	Tatar
17	Kuzey Osetya	Güney (Kafkasya)	13.000	Kumuk
18	Saha Eli	Sibirya	450.000	Saha	Dolgan, Tatar, Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Çuva�, Özbek
19	Tataristan	Volga	2.300.000	Tatar	Çuva�, Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
20	Tuva	Sibirya (Altay)	235.000	Tuva	Hakas
21	Udmurtya	Volga	110.000	Tatar

RF KRAYLARDA (BÖLGE/EYALET) YA�AYAN TÜRKLER

S. No.	Kray	Konum	Türk Nüfusu	En Çok bulunan Grup	Di�er
1	Altay Kray	Sibirya (Altay)	23 000	Tatar Kazak
2	Kamçatka Kray	Uzakdo�u	3 000	Tatar
3	Kharabarovsk Kray	Uzakdo�u	9 000	Tatar
4	Krasnodar Kray	Güney (Kafkasya)	55 000	Tatar, Türkmen	Azerbaycan Türkü, Çuva�, Özbek, K�r�m Tatar�
5	Krosnajarski Kray	Sibirya	105.000	Tatar, Dolgan	Azerbaycan Türkü, Çuva�, Hakas, K�rg�z, Ba�kurt, Saha, Özbek, Kazak, Tuva
6	Perm	Ural		Tatar
7	Primorsky Kray	Uzakdo�u	35.000	Tatar .	Azerbaycan Türkü, Çuva�, Ba�kurt, Özbek, Kazak
8	Stavropol Kray	Güney (Kafkasya)	95.000	Nogay, Karaçay	Azerbaycan Türkü, Türkmen, Tatar
9	Zabaykalsky Kray	Sibirya (Altay)	25.000	Tuva	Tuba, Tatar

RF OBLASLARDA (YÖRE/�L) YA�AYAN TÜRKLER

S. No.	Oblast	Konumu	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	Di�er
1	Amur	Uzakdo�u	7.000	Tatar	Tuva
2	Arkhangelsk	Kuzey-Bat� (Balt�k)	1.000	Tatar
3	Astrahan	Güney (Hazar)	270.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, Nogay, Türkmen, Kumuk, Özbek, Astrahan Tatar�, Kafkas Türkmenleri
4	Belgorod	Merkez (Bat�)	13.000	Azerbaycan Türkü	Kafkas Türkmeni, Tatar
5	Bryansk	Merkez (Bat�)	5.000	Azerbaycan Türkü	Tatar
6	Çelyabinsk	Volga	390.000	Tatar	Ba�kurt, Kazak, Çuva�, Azerbaycan Türkü, Özbek
7	�rkutsk	Sibirya (Altay)	850	Tofa
8	Ivanovo	Merkez (Bat�)	3.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�
9	Kaliningrad	Merkez (Bat�)	10.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�, Kazak, Özbek
10	Kaluga	Merkez (Bat�)	11.000	Tatar	Çuva�, Azerbaycan Türkü
11	Kemerovo	Sibirya (Altay)	25.000	Tatar	Çuva�
12	Kirov	Merkez (Bat�)	30.000	Tatar
13	Kostroma	Merkez (Bat�)	4.200	Tatar	Azerbaycan Türkü
14	Kurgan	Volga	60.000	Tatar	Ba�kurt, Kazak
15	Kursk	Merkez (Bat�)	4.700	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk
16	Leningrad	Kuzey-Bat� (Balt�k)	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
17	Lipetsk	Merkez (Bat�)	5.200	Azerbaycan Türkü	Tatar
18	Magadan	Uzakdo�u	3.600	Tatar	Azerbaycan Türkü Saha, Çuva�, Ba�kurt
19	Moskova Oblast	Merkez (Bat�)	130.000	Tatar	Çuva�, Kazak, Özbek
20	Murmansk	Kuzey-Bat� Balt�k	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
21	Nijniy Novgorod	Merkez (Bat�)	62.000	Tatar	Çuva�
22	Novgorod	Merkez (Bat�)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
23	Novosibirsk	Sibirya (Altay)	30.000	Tatar	Kazak, Azerbaycan Türkü, Çuva�
24	Omsk	Sibirya (Altay)	142.000	Kazak	Tatar, Çuva�
25	Orenburg	Volga	400.000	Tatar	Kazak, Ba�kurt, Çuva�, Azerbaycan Türkü, Özbek
26	Oryol	Merkez (Bat�)	3.500	Tatar	Azerbaycan Türkü
27	Penza	Volga		Tatar
28	Pskov	Kuzey-Bat� (Balt�k)	2.300	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�
29	Rostov	Güney (Kafkasya)	75.000	Kafkas Türkmenleri (Türk)	Tatar, Kazak, Çuva�, Azerbaycan Türkü
30	Ryazan	Merkez	10.000	Tatar	Çuva� Azerbaycan Türkü
31	Sakhalin	Uzakdo�u	6.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
32	Samara	Ural	310.000	Tatar	Çuva�, Kazak, Ba�kurt, Özbek, Azerbaycan Türkü
33	Saratov	Volga	170.000	Kazak	Tatar, Çuva�, Azerbaycan Türkü, Ba�kurt, Özbek.
34	Smolensk	Merkez (Bat�)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkleri
35	Sverdlovsk	Ural	240.000	Tatar	Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Çuva�, Özbek, Kazak
36	Tambov	Volga	8.000	Çuva�	Tatar, Azerbaycan Türkü
37	Tomsk	Merkez	24.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
38	Tula	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�
39	Tver	Merkez	13.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�
40	Tümen	Ural	390.000	Tatar	Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Çuva�, Kazak, Kumuk, Sibirya Tatar�, Özbek, Nogay, K�rg�z, Gagavuz
41	Ulyanovsk	Ural	320.000	Tatar	Ba�kurt, Azerbaycan Türkü
42	Vladimir	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuva�
43	Volgograd	Volga	95.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, Çuva�
44	Vologda	Merkez	3.600	Azerbaycan Türkü	Tatar
45	Voronezh	Merkez (Bat�)	18.000	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk (Kafkas Türkmen’i), Çuva�
46	Yaroslavl	Merkez	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü

RF FEDERAL �EH�RLERDE YA�AYAN TÜRKLER

No.

Federal �ehir

Konumu

Türk Nüfusu

En çok bulunan Grup

Di�erleri

Moskova

Merkez

310.000

Tatar

Azerbaycan Türkü, Özbek, Çuva�, Kazak, Ba�kurt

Sankt-Peterburg

Kuzey-Bat�

Balt�k

63.000

Tatar

Azerbaycan Türkü, Çuva�

RF ÖZERK OBLASLARDA ( ÖZERK YÖRE/ÖZERK �L) YA�AYAN TÜRKLER

No.

Özerk �l

Konumu

Türk Nüfusu

En çok Bulunan Grup

Di�erleri

Yahudi Özerk �li

Uzakdo�u

2.500

Tatar

Azerbaycan Türkü, Çuva�, Ba�kurt, Özbek

RF ÖZERK OKRUGLARDA YA�AYAN TÜRKLER

No.

Özerk Okrug

Konumu

Türk Nüfusu

En çok Bulunan Grup

Di�erleri

Çukotka

Sibirya

2.200

Çuva�

Tatar, Ba�kurt, Azerbaycan Türkü

Nenets

Ural

250

Tatar

RF KRASNOYARSK KRAYI (EYALET�) ÖZERK BÖLÜMÜNDE YA�AYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	Di�erleri
1	Taymir	Sibirya	7.250	Dolgan	Tatar, Azerbaycan Türkü
2	Evenk	Sibirya	1.200	Saha	Tatar, Hakas
3	Krasnoyarsk	Sibirya	95.000	Tatar	Özbek, Kazak, Hakas

RF TÜMEN OBLASTININ ÖZERK BÖLÜMÜNDE YA�AYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	Di�erleri
1	Khanty-Mansi	Ural	250.000	Tatar	Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Çuva�, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, K�rg�z, Gagavuz, Türk
2	Yamalia	Ural	45.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Ba�kurt
3	Tümen	Ural	100.000	Tatar	Ba�kurt, Azerbaycan Türkü, Çuva�, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, K�rg�z, Gagavuz, Türk