2019-09-27 16:23

Rusya Federasyonunda Yaşayan Türkler.

RUSYA FEDERASYONU İÇERİSİNDE YAŞAYAN TÜRKLER,

Türklerin ilk ana yurdunun Asya kıtasının ortalarında bulunduğu ve dünyanın diğer yerlerine buradan yayılmış oldukları bilinmektedir. Türklerin ilk ana yurdu Altay ve Sayan (Köğmen) dağları çevresi ile bu dağların kuzey bölgeleri idi. Türkler zamanla anayurtlarından doğuya, batıya ve güneye doğru yayıldılar. MÖ 2 binli yıllarda Altay Dağlarından Ural Dağlarına ve Yayık Nehrine kadar yayılmışlardı.

Tarihi Türk toprakları,  Sakalar (İskitler) döneminde (MÖ 7 ve MS 2nci yüzyıl) abidelerde “Turkistanak”, Arap Tarihçileri arasında “Bilâd al-Türk” , 6ncı asırda “Türkistan” için “Türkiye” (Turcia) adı Bizans kaynakları tarafından kullanılmıştır. 9 ve 10ncu yüzyıllarda İdil (Volga) nehrinden Orta Avrupa’ya uzanan bölgelere “Türkiye” denmiş, Anadolu için “Türkiye” denmesi on 12nci yüzyılda başlarken, Suriye ve Mısır 13ncü yüzyılda  “Türkiye” olarak biliniyordu (Kafesoğlu, 1988, s. 44). 11nci yüzyılda Kaşgarlı Mahmut,   Çin kaynakları da Hazar’dan Çin’e kadar olan bölgede yaşayan yerleşik ve göçebe insanların kendilerini “Türk” ve ülkelerini de “Türkistan” diye adlandırdıklarını belirtmiştir.

MÖ 1700’lerden itibaren Türkler Altaylara yerleşirken, bir yandan da MÖ 1100 yılından başlayarak Çin’in kuzeybatısına (Kansu-Ordos Bölgesi) kaymışlardır. Diğer bir kısmı ise MÖ 1300-1000’li yıllarda Türkistan sahasına yerleşmişlerdir.

MÖ 900’lü yıllarda Türklerin,  İskandinavya ve Baltık denizi bölgesine geldiği ve 1155 yılında, Viking döneminin ardından kurulan İsveç Krallığına katıldıkları bilinmektedir. Bu Türkler 13.yüzyılda Finlandiya’nın en eski şehri “Turku” şehrini kurmuşlardır.  .

Anavatanda, İlk önce Saha (İskit) ve Çuvaş Türkleri ana kütleden ayrılmış,  MÖ 8nci yüzyılda İskitler, batıya doğru harekete geçerek Kimmerleri bölgeden kovmuşlar, Tanrı Dağlarından Tuna boylarına kadar olan Karadeniz kuzeyindeki düzlüklere hâkim olmuşlardır.

MÖ 700’lerden itibaren Güney Sibirya, Baykal Bölgesi, Moğolistan ve Yedi su havzasını etkisi altına alan Türk göçleri, doğuda Ordos’a, batıda Volga bölgesine yönelmiştir. Saha Türkleri Sibirya kuzeydoğusuna yönelirken, Çuvaş Türkleri Ural Dağlarının güney batı eteklerine yerleşmişlerdir,

MS batı yönünde cereyan eden Türk göçleri Hazar Denizi güneyi ve kuzeyi olmak üzere iki ana yol takip etmiş,  Hazar Denizi ve Karadeniz kuzeyinden Balkanlar ve Orta Avrupa’ya göç dışında, Kafkaslara da yönelen Türk grupları olmuştur. Gittikleri bölgelerde önemli roller üstlenen Türkler, güçlü devletler kurmuşlardır.

Asya’da siyasi hâkimiyetlerini kaybeden Hun Türkleri,  370’lerde Avrupa ufkunda görülmüşlerdir. Batıya doğru süratle gelişen Hun göçü, Karadeniz kuzeyine hâkim olan Vizigot ve Ostrogot kütleleri arasında büyük panik ve korku yaratarak Kavimler göçü dediğimiz genel bir harekete neden olmuştur. Bu arada Hunların idaresi altına giren İslavlar, özellikle Atilla Han’ın (M. S. 434-453) yönetiminde uzun süre yaşamışlardır.

MS 461-465 yılları arasında Oğurların güneybatı Sibirya’dan güney Rusya’ya göç ettikleri, MS 475 yıllarından itibaren de Sabarların Aral bölgesinden Kafkaslara yayıldıkları bilinmektedir.

Hunların açtığı kuzey yolundan 4ncü yüzyıl ortalarında Göktürklerin Orta Asya’dan çıkardığı Avarlar gelerek Karadeniz’in kuzeyi ve Doğu Avrupa’yı içine alan bölgede büyük bir devlet kurmuşlardır. (568’e doğru)

Bunu 668nci yıllardan itibaren İdil ve Tuna Bulgarları izlemiş,  Bulgarların Karadeniz kuzeyinden Volga kıyılarına ve Balkanlara yayıldıkları gözlenmiştir.   Büyük Bulgar Devleti (Kama-Çulman), İtil (Volga)Bulgar Hanlığı ve Balkanlar’a gelip Tuna boylarına yerleşerek Tuna Bulgar Devletini  (670)  kurarak, Hıristiyanlığı seçmiş ve Slavlaşmışlardır. Bu kavimlerin bir kısmı yerli halklar arasında eriyip giderken, bir kısmı sonradan kurulan Altın Ordu (1240-1480) devletinin tebaası olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir.

Avarlar’dan sonra bölgede büyük bir hâkim güç olarak Hazar Hanlığı ortaya çıkmış, dördüncü asırdan itibaren bölgeye gelen Hazarlar, sekiz ve dokuzuncu asırlarda büyük bir devlet haline gelmişlerdir. Dinyeper ’den Volga (İdil) vadisine kadar hâkim olmuşlardır. 

Karadeniz’in kuzeyindeki Kıpçak bozkırlarında Hazarlarla birlikte Macarlar (830), Peçenekler, Kumanlar (Kıpçaklar) ve Uzlar (Oğuzlar) yedinci asırdan itibaren birlikte veya birbiri arkası sıra yaşamışlar, bu bölgenin Türk toprağı olarak kalmasını sağlamışlardır. Kumanların varlığı Moğolların istilasına (1337-1340) kadar sürmüştür.

Asya tarafından son ve büyük akın olan Moğolların Rusya’yı ele geçirmesi, Ruslar üzerinde çok büyük etkiler yapmıştır. İlk defa 1223’te, Rus ve Kuman ortak güçlerini Kalka muharebesinde ağır bir yenilgiye uğratan Moğollar, bu savaşta binlerce Rus’u ve Kıpçak’ı katletmişlerdir. Moğol hâkimiyetine girmek istemeyen Kumanlar ise Macaristan içlerine göç etmişlerdir

 Moğol İmparatorluğu, Cengiz Han’ın ölümünden sonra çocukları arasında paylaşılmış, Rusya ve Kazak topraklarına hâkim olan Batu Kağan Altın Ordu devletini kurumuştur.  Altın Ordu Devleti 1237-1480 yılları arasında Rusya’yı yönetmiş On beşinci asır başlarında Altın Ordu Devleti, Kırım, Kazan, Kasım, Astrahan, Sibir, Nogay Hanlıklarına bölünmüş ve sonraları Timur’un saldırılarıyla da oldukça zayıflamışlardır.

Görüldüğü gibi Sibirya’nın doğu hudutlarından, İdil-Ural Bölgesi, Volga Bölgesi, Kafkasya, Orta Avrupa, Baltık Denizi ve İskandinavya bölgesine kadar olan sahaya Türkler yerleşmiştir.  İskit, Avrupa Hun, Sibir, Avar,  Hazar, Bulgar, Peçenek, Türk-Moğol İmparatorluğu, Altın Orda, Timurlular devletleri ile birçok Hanlıklar (Kırım, Ejderhan, Kazan, Kasım, Sibir ve Nogay) Türkler tarafından kurulmuştur. Dolayısıyla, Karadeniz kuzeyine Deşt-i Kıpçak denmesinin nedeni de budur.

Başlangıçta, Aşiretler halinde ve büyük bir kargaşa ve kavga içinde yaşayan Slavlar, İsveçlerin yardımı ile canlanmışlardır.  İsveçli Vareg liderlerinden Rurik’i  862 yılında Rus Knezi  seçerek  ve Novgorod şehri merkezi  yaparak  ilk Rus devleti ni kurmuşlardır.

882’de Kiev’deki Vareg Viking) liderini öldürtüp, Dinyeper ırmağı üzerinde önemli bir ticaret ve kültür merkezi olan ve o tarihlerde yaklaşık 7.000.000’luk büyük kısmı kırsalda yaşayan Avrupa içinde 100.000 kişiye varan nüfusu ile önemli bir anakent olan bu şehri almış ve büyüyen Rus knezliğinin merkezi hâline getirmiştir.

Altın Ordu Devleti zamanında Moskova önem kazanmıştır. Başlangıçta küçük bir kırsal kasabayı andıran Moskova, knezlerinin marifetli idaresi, özellikle de Altın Ordu hanlarına yönelik gösterdikleri bağlılık sayesinde aldıkları büyük özerkliklerle hızla gelişmiş ve güçlenmiştir. Altın Ordu hanlarından aldıkları ayrıcalıkla Moskova knezleri, hem büyük servetler edinmişler ve hem de diğer Rus knezlerini zaman içerisinde kendi hâkimiyetlerine alarak veya ortadan kaldırarak merkezi bir devlet kurmuşlardır.

Altın Ordu Devleti, Kırım, Kazan, Astrahan, Sibir Hanlıklarıyla Nogayların serbestçe yaşadıkları bölgelere bölünmüş ve sonraları Timur’un saldırılarıyla da oldukça zayıflamıştır. Bundan iyi yararlanan Moskova Knezliği 1480’den itibaren bağımsız bir devlet gibi hareket etmeye başlamıştır. 16ncı. yüzyılın ortalarında yeni bir siyası güç olarak ortaya çıkan Moskova Knezliği, bölge siyasi dengesini değiştirebilecek bir konuma ulaşmıştır. 1547'de "Moskofların Ç arı" Unvanıyla taç giyen 4ncü İvan (Korkunç  İvan), Türk hanlıklarının içinde bulunduğu bölünmüşlükten faydalanarak Türk ülkelerine saldırarak, işgal etmeye başlamıştır. Bu işgaller, İdil-Ural bölgesi, Sibirya, Türkistan ve Kafkasya’nın fethi olarak kendisini göstermiştir.

Moskova Knezi 3ncü İvan’ın 1480 yılında Altın Ordu hâkimiyetine son vermesi üzerine 6 hanlığa bölünen Altın Ordu devleti tarih sayfasından çekilirken, Türkler de bölgede zayıflamaya başlamıştır.  4ncü İvan zamanında da Rusların İdil vadisine yerleşmeye başlaması, 1552’de Kazan şehrinin zapt ederek Kazan hanlığının son vermesi, Rusların Türk toprakları üzerinde yayılmasının başlangıcını oluşturmuştur. Dört yıl sonra yine 4ncü İvan bu sefer İdil nehrinin Hazar’a dökülen ağzı üzerinde kurulmuş olan Astrahan şehrini alarak ve Astrahan hanlığına son vermesi, İdil vadisi ile Hazar denizi kuzeyindeki geçitlerin Rus kontrolüne girmesine neden olmuş, bu durum da Türklerin 18nci yüzyıldan itibaren savunmaya geçmesine neden olmuştur.

 Kazan ve Astrahan Türk hanlıklarını ele geçirmesiyle İdil (Volga) vadisine tam hâkimiyet kazanması, Rusların ilk defa olarak Urallar gerisindeki Türk yurtlarına yaklaşmasına yol açmıştır. Aslen Türk olan Stragonov ailesinin 1580 yılında Çar’a başvurarak Sibirya’yı ele geçirmek istediğini belirtmesi üzerine, Rusların desteklediği ve  bu ailenin teşviki  ile Yermak Timosevich adından bir Rus Kazağı, etrafına topladığı köylü, avcı, maceraperest ve çarın zulmünden kaçan kimselerden oluşan askeri gücü ile Uralları geçmiş, Sibir Han’ı olan Küçüm Han’ı birçok defa yenmiş ve Sibirya’yı işgale başlamıştır. İşgal ettiği toprakları da Çar’ın himayesine sokmuştur.

Daha sonra bölgeye düzenli Rus birlikleri gönderilerek Rus ilerlemesi devam etmiş,  1620 yıllarında İrtiş doğusundaki Yenisey vadisine erişmişler, 10 yıl kadar sonra da Lena Nehrini geçmişler ve 1639 yılında Pasifik Okyanusu kıyılarına varmışlardır. 1648’li yıllarda Alaska’nın batı ucundan 100 mil uzaktaki Çukuta yarımadasını ele geçirerek, Sibirya’nın işgalini 66 yılda tamamlamışlardır.

Sibirya’nın işgalinden sonra gözünü Türkistan’a çeviren Çarlık Rusya’sı,  18. Yüzyıl başlarında Türkistan’ı işgale başladılar, Kuzeyden İrtiş Nehri bölgesinden, Hazar Denizi doğusundan ve  Hazar Denizinden bölgeye ilerlemeye  başladılar.

1719 ve 1720 yıllarında Kalmukların karşı koymasına rağmen İrtiş nehrinin yukarı kısımlarına doğru ilerlerdiler. Petro döneminde Ruslar, Hazar Denizi üzerinden de Türkistan’a girmeye çalıştılar. Çariçe Anna İvanovna döneminde (1730-1740) Rusya’nın Türkistan’a Ural dağlarından itibaren uzanan stepler üzerinden ilerlenmeye çalışıldı.

1732 yılında Küçük Orda ve Orta Orda Kazakları Rus himayesini kabul ettiler. 19. yüzyılın ilk yarısında Kazak ve hatta bazı bölgelerde Kırgızların da bulunduğu coğrafyaların Rus birlikleri tarafından ele geçirilme süreci devam etti.  Rusların karşısında, Türkistan’da bulunan üç Türk devleti vardı bunlar, Hokand, Hive hanlıkları ve Buhara Emirliği idi

Çarlık kuvvetleri ilk önce Hokand üzerine saldırdılar ve  1865’te Hokand Hanlığının merkezi Taşkent’i aldılar. 2 Mayıs 1868’de Buhara Emirliğinin Semerkant şehrini aldılar. . 1873 yılında Rus saldırılarına karşı koyamayan Hive Hanlığı Rus hâkimiyetini kabul etmek zorunda kaldı.

Türkmenistan’daki Türkmen bölgelerini de ele geçirmek için harekete geçen Ruslar.  Türkmenlerin kahramanca savaştığı Göktepe müdafaası sonunda Mart 1882 yılında Aşkabat’ı alarak bütün Türkistan’ı ele geçirdiler.

Astrahan Hanlığının işgali ile Kafkasya yollarını açan Ruslar,  Güney Kafkasya üzerinde mücadele halinde olan Osmanlı Devleti ile Safeviler ’in durumundan faydalanarak Kafkasya ile ilgilenmeye başladı.  Öncelikle Kafkas Kabilelerinden bazılarını (Çerkez, Çeçen, Nogay vb.) kendi tarafına çekerek Rus hâkimiyetini kabul ettirdi.

 Rus yayılışının Kafkasya’da ilerleyişini gören Osmanlı Devleti ise, o zamana kadar Rus tehdidini ortadan kaldırmak maksadıyla kuzeye bir sefer yapılması düşüncesiyle hazırlıklara girişildi. Büyük ümitlerle yapılan Astrahan Seferi, Kırım Han’ının tutumu yüzenden başarı kazanılamadı.

Buna karşılık Rusya, bölgedeki olaylara müdahale edebilen, hatta Güney Kafkasya'daki Hıristiyanlardan bazılarının kurtarıcı olarak gördükleri bir devlet olmaya başlaması Gürcülerden bazı Prenslikler Moskova'nın himayesine girmesine neden oldu.

17nci yüzyıl boyunca Rusya'nın Kafkasya politikasında önemli bir değişiklik olmadı. Bu yüzyıl daha çok Rusya’nın ilerideki büyük İlerleyişine zemin hazırlamakla geçirildi. Ancak Kafkasyalılar da Rusya'nın gerçek amacını anladıklarından gittikçe daha şiddetli tepkiler göstermeye başladılar. Tarki (1595), Şetkale (Stavropol) (1604), Terek (1604) muharebeleri sonucunda Ruslar Karaçay, Balkar, Çerkez, Çeçen, Abaza, Kumuk ve Nogay bölgelerine yerleştiler.

Güneyde ise özellikle Katerina II zamanında yapılan 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşının Osmanlılar için büyük bir yenilgi ile sonuçlanması ve imzalanan Küçük Kaynarca Anlaşması’nın ağır şartları, Ruslara Kırım hanlığına son vermek ve tüm topraklarını ilhak etme şansını vermiştir (1683). Kırım’ı ele geçiren Ruslar buradan Karadeniz’e ve ötesine ulaşmak için önemli bir üs elde etmişlerdir. Kırım’a yerleşen Ruslar, Tuna boylarına inerek Balkanlar ve Avrupa’nın ticaretinde önemli noktaları kontrol ettikleri gibi, Kafkasya üzerinden ilerleyerek, Bakü’nün zengin petrol yataklarını ele geçirmişlerdir.

Dağıstan üzerinden Azerbaycan’a ilerleyen Ruslar, Bakü’ye girmişler, Azerbaycan Hanlıklarını ele geçirmişler ve İran’a karşı başarılı savaşlar sonunda 1828’de imzaladıkları Türkmençay anlaşmasıyla Nahcivan, Azerbaycan ve çevresine tam hâkimiyet sağlamışlardır.

1917 yılında yapılan bir komünist ihtilalle yıkılan Rus Çarlığı yerini Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğine (SSCB) bırakmıştır. 30 Aralık 1922 yılında kurulan SSCB, 15 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin birleşmesinden meydana geldi. Bunların içinde yer alan Rusya Sovyet Federatif Sosyal Cumhuriyeti 18 Özerk SSC’den meydana geliyordu.

26 Aralık 1991 yılında SSCB’nin dağılmasıyla birlikte 5 Bağımsız Türk Cumhuriyeti ortaya çıktı. Bunun dışında çoğunluk Rusya Federasyonunda olmak üzere 13 Özerk Türk Cumhuriyeti, 1 Özerk Türk Bölgesi kuruldu.

Aşağıda yer alan tablolarda sadece Rusya Federasyonunda yer alan Türkler, yaşadıkları yerler ve nüfusları gösterilmiştir.

Bilindiği gibi Rusya Federasyonunun idari taksimatı;  7 adet Federal Bölge, Bu federal bölgeler içerisinde 9 adeti Türk olmak üzere 21 adet Özerk Cumhuriyet, 9 adet eyalet (Bölge-Kray), 46 adet  il (Yöre-Oblast), 2 adet Federal şehir, 1 adet özerk il (Oblast), 2 adet özerk Okrug, Krasnoyarsk eyaletine bağlı 3 adet özerk bölüm, Tümen iline bağlı 3,  adet özerk bölümden meydana gelmektedir.

Türkler Rusya Federasyonunun bu idari yapısı içinde gösterilmektedir.

 

RF’YE BAĞLI ÖZERK CUMHURİYETLERDE YAŞAYAN TÜRKLER

S. No.	Cumhuriyet	Konum	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	Diğerleri
1	Adige	Güney (Kafkasya)	5.000	Tatar
2	Altay	Sibirya (Altay)	85.ooo	Altay Kişi	Kazak, Teleüt, Tuba, Telengit
3	Başkurtistan	Volga	2.300.000	Başkurt	Tatar, Çuvaş
4	Buryatya	Sibirya (Altay)	9.000	Tatar
5	Çeçenistan	Güney (Kafkasya)	9.000	Kumuk
6	Çuvaşistan	Volga	930.000	Çuvaş	Tatar
7	Dağıstan	Güney (Kafkasya)	520,000	Avar	Nogay, Azerbaycan Türkü, Kumuk
8	İnguşetya	Güney (Kafkasya)	1.000	Kumuk	Nogay, Balkar
9	Kabardey-Balkar	Güney (Kafkasya)	110.000	Balkar	Karaçay
10	Kalmukya	Güney (Kafkasya)	9.000	Kazak	Türkmen, Nogay
11	Karaçay-Çerkez	Güney (Kafkasya)	180.000	Karaçay	Nogay, Tatar
12	Karelya	Kuzey-Batı (Baltık)	-	Tatar
13	Hakasya	Sibirya (Altay)	75.000	Hakas	Tatar
14	Komi	Ural	30.000	Tatar	Çuvaş, Azerbaycan Türkü
15	Mari El	Volga	50.000	Tatar
16	Mordova	Volga	50.000	Tatar
17	Kuzey Osetya	Güney (Kafkasya)	13.000	Kumuk
18	Saha Eli	Sibirya	450.000	Saha	Dolgan, Tatar, Başkurt, Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Özbek
19	Tataristan	Volga	2.300.000	Tatar	Çuvaş, Başkurt, Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
20	Tuva	Sibirya (Altay)	235.000	Tuva	Hakas
21	Udmurtya	Volga	110.000	Tatar

 

RF KRAYLARDA (BÖLGE/EYALET) YAŞAYAN TÜRKLER

S. No.	Kray	Konum	Türk Nüfusu	En Çok bulunan Grup	Diğer
1	Altay Kray	Sibirya (Altay)	23 000	Tatar Kazak
2	Kamçatka Kray	Uzakdoğu	3 000	Tatar
3	Kharabarovsk Kray	Uzakdoğu	9 000	Tatar
4	Krasnodar Kray	Güney (Kafkasya)	55 000	Tatar, Türkmen	Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Özbek, Kırım Tatarı
5	Krosnajarski Kray	Sibirya	105.000	Tatar, Dolgan	Azerbaycan Türkü,  Çuvaş, Hakas, Kırgız, Başkurt, Saha, Özbek, Kazak, Tuva
6	Perm	Ural		Tatar
7	Primorsky Kray	Uzakdoğu	35.000	Tatar    .	Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Başkurt, Özbek, Kazak
8	Stavropol Kray	Güney (Kafkasya)	95.000	Nogay, Karaçay	Azerbaycan Türkü, Türkmen, Tatar
9	Zabaykalsky Kray	Sibirya (Altay)	25.000	Tuva	Tuba, Tatar

 

RF OBLASLARDA (YÖRE/İL) YAŞAYAN TÜRKLER

S. No.	Oblast	Konumu	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	Diğer
1	Amur	Uzakdoğu	7.000	Tatar	Tuva
2	Arkhangelsk	Kuzey-Batı (Baltık)	1.000	Tatar
3	Astrahan	Güney (Hazar)	270.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, Nogay, Türkmen, Kumuk, Özbek, Astrahan Tatarı, Kafkas Türkmenleri
4	Belgorod	Merkez (Batı)	13.000	Azerbaycan Türkü	Kafkas Türkmeni, Tatar
5	Bryansk	Merkez (Batı)	5.000	Azerbaycan Türkü	Tatar
6	Çelyabinsk	Volga	390.000	Tatar	Başkurt, Kazak, Çuvaş, Azerbaycan Türkü, Özbek
7	İrkutsk	Sibirya (Altay)	850	Tofa
8	Ivanovo	Merkez (Batı)	3.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş
9	Kaliningrad	Merkez (Batı)	10.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Kazak, Özbek
10	Kaluga	Merkez (Batı)	11.000	Tatar	Çuvaş, Azerbaycan Türkü
11	Kemerovo	Sibirya (Altay)	25.000	Tatar	Çuvaş
12	Kirov	Merkez (Batı)	30.000	Tatar
13	Kostroma	Merkez (Batı)	4.200	Tatar	Azerbaycan Türkü
14	Kurgan	Volga	60.000	Tatar	Başkurt, Kazak
15	Kursk	Merkez (Batı)	4.700	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk
16	Leningrad	Kuzey-Batı (Baltık)	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
17	Lipetsk	Merkez (Batı)	5.200	Azerbaycan Türkü	Tatar
18	Magadan	Uzakdoğu	3.600	Tatar	Azerbaycan Türkü Saha, Çuvaş, Başkurt
19	Moskova Oblast	Merkez (Batı)	130.000	Tatar	Çuvaş,  Kazak, Özbek
20	Murmansk	Kuzey-Batı Baltık	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
21	Nijniy Novgorod	Merkez (Batı)	62.000	Tatar	Çuvaş
22	Novgorod	Merkez (Batı)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
23	Novosibirsk	Sibirya (Altay)	30.000	Tatar	Kazak, Azerbaycan Türkü, Çuvaş
24	Omsk	Sibirya (Altay)	142.000	Kazak	Tatar, Çuvaş
25	Orenburg	Volga	400.000	Tatar	Kazak, Başkurt, Çuvaş, Azerbaycan Türkü, Özbek
26	Oryol	Merkez (Batı)	3.500	Tatar	Azerbaycan Türkü
27	Penza	Volga		Tatar
28	Pskov	Kuzey-Batı (Baltık)	2.300	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş
29	Rostov	Güney (Kafkasya)	75.000	Kafkas Türkmenleri (Türk)	Tatar, Kazak, Çuvaş, Azerbaycan Türkü
30	Ryazan	Merkez	10.000	Tatar	Çuvaş Azerbaycan Türkü
31	Sakhalin	Uzakdoğu	6.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
32	Samara	Ural	310.000	Tatar	Çuvaş, Kazak, Başkurt, Özbek, Azerbaycan Türkü
33	Saratov	Volga	170.000	Kazak	Tatar, Çuvaş, Azerbaycan Türkü, Başkurt, Özbek.
34	Smolensk	Merkez (Batı)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkleri
35	Sverdlovsk	Ural	240.000	Tatar	Başkurt, Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Özbek, Kazak
36	Tambov	Volga	8.000	Çuvaş	Tatar, Azerbaycan Türkü
37	Tomsk	Merkez	24.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
38	Tula	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş
39	Tver	Merkez	13.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş
40	Tümen	Ural	390.000	Tatar	Başkurt, Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Kazak, Kumuk, Sibirya Tatarı, Özbek, Nogay, Kırgız, Gagavuz
41	Ulyanovsk	Ural	320.000	Tatar	Başkurt, Azerbaycan Türkü
42	Vladimir	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Çuvaş
43	Volgograd	Volga	95.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, Çuvaş
44	Vologda	Merkez	3.600	Azerbaycan Türkü	Tatar
45	Voronezh	Merkez (Batı)	18.000	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk (Kafkas Türkmen’i), Çuvaş
46	Yaroslavl	Merkez	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü

 

RF FEDERAL ŞEHİRLERDE YAŞAYAN TÜRKLER

 

 

RF ÖZERK OBLASLARDA ( ÖZERK YÖRE/ÖZERK İL) YAŞAYAN TÜRKLER

 

RF ÖZERK OKRUGLARDA YAŞAYAN TÜRKLER

 

 

 

RF KRASNOYARSK KRAYI (EYALETİ) ÖZERK BÖLÜMÜNDE YAŞAYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	Diğerleri
1	Taymir	Sibirya	7.250	Dolgan	Tatar, Azerbaycan Türkü
2	Evenk	Sibirya	1.200	Saha	Tatar, Hakas
3	Krasnoyarsk	Sibirya	95.000	Tatar	Özbek, Kazak, Hakas

 

RF TÜMEN OBLASTININ ÖZERK BÖLÜMÜNDE YAŞAYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	Diğerleri
1	Khanty-Mansi	Ural	250.000	Tatar	Başkurt, Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk
2	Yamalia	Ural	45.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Başkurt
3	Tümen	Ural	100.000	Tatar	Başkurt, Azerbaycan Türkü, Çuvaş, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk