TÜRK TARİHİNDE “EYLÜL”

Ağustos ayının Türk tarihinde zaferler ayı olduğu çok söylendi. Fakat Eylül ayı da zaferler ve önemli günler bakımından Ağustos ayından hiç aşağı kalmaz.

5 Eylül 1063 Tuğrul Bey’in ölümü;

Batı Türkeli’nin (Türkiye) ilk hükümdarı olan Tuğrul Bey 5 Eylül 1063 tarihinde 70 veya 72 yaşında başkent “Rey” de ölerek oraya gömüldü. Tuğrul Bey 23 Mayıs 1040 Dandanakan Savaşından sonra kurulan devletin başkanlığını 23 Mayıs 1040 ile 5 Eylül 1063 tarihleri arasında 23 yıl, 3 ay,12 gün yapmıştır.

Horasan’da Türkiye kurulduğu sırada bu yeni ve dipdiri devletin gözlerini dikmiş olduğu batıda biri Müslüman, biri Hıristiyan olmak üzere başlıca iki devlet vardı.

Büveyhliler ve Bizans. Musul yöresindeki Arap Ukayloğulları Devleti ile Diyarbakır, Erzen, Meyafarkin ve Hısnıkeyfâ’daki Mervanlar Devlet de Büveyhliler ’in idaresi altında idi.

Tuğrul Bey Horasan’ın idaresini ağabeyi Kahraman Çağrı Bey’e bırakarak ordusuyla Büveyhliler ülkesine girip 1043 yılında Rey şehrini aldı. Başkent yaptı.

Mervanlılar bu yeni devlete boyun eğerek Tuğrul Bey’in egemenliğini kabul ettiler. Tuğrul Bey, 1055 yılında Bağdat’a girerek Acem Büveyhliler Devletine son verdi ve Bağdat Halifesi tarafından İslam Dünyasının sultanı olarak ilan olundu.

1060 yılında Bizans şehri olan Sivas’ı alarak yağmaladılar, çekilirken, Pankoras isimli bir Ermeni’nin komutasındaki Bizans ordusunu bozguna uğrattılar. Aynı yıl Tuğrul Bey Ani kalesini v e yöresini ele geçirdi.

13 Eylül 1921 Sakarya Zaferi:

21 gün süren Sakarya Meydan Muharebesi 13 Eylül’de kazanılmıştır.

İsmet İnönü’nün Eskişehir savaşlarında bozulup ordunun mühim bölümünü yitirerek Sakarya’nın doğusuna çekilmesinden sonra ku mandayı bizzat eline alan Mustafa Kemal Paşa’nın yüksek askerlik kabiliyeti ile yönetip, özellikle subayların kahramanlığı dolayısıyla “Subay Savaşı” adını alan ve o güne kadar dünya savaşları içinde en uzun meydan muharebesi olan Sakarya Meydan Muharebesinde yeni bir taktikle Yunanlıları yüz geri ettirerek teşebbüsün Türk ordusuna geçmesini sağlayan savaş olarak tarihe geçmiştir.

18 Eylül 1048 Pasinler Savaşı

Selçuklular çağında Bizanslılarla yapılan yüzyıllık çarpışmalardaki ilk büyük meydan savaşıdır. Pasinler veya Hasankale savaşı olarak da anılır. Türk ordusuna ikisi de Selçuklu Hanedanı’ndan olan İbrahim İnal Beg ile Kutalmış komuta etmiştir. Rum, ermeni, Gürcü ve Abazalardan kurulu Bizans ordusuna komuta eden Liparit tutsak edilip ordusu yok edilmiştir.

22 Eylül 1520 Yavuz’un ölümü;

En büyük Türk hakanlarından biri olan Yavuz Sultan Selim, kısa saltanatında, çok uzaklarda Kölemen ve Safevi ordusu gibi iki müthiş orduyu tam bozguna uğratmak ve çölü 30 bin kişiyle geçerek Mısır’ı almak gibi bir gözü karalık gösteren eşsiz bir kahraman askerdir.

Hakanlığı çok kısa sürmeseydi, bugünkü Türk dünyasının manzarası çok başka olacaktı. Bu müthiş ve dahi asker aynı zamanda ince bir şairdi.

25 Eylül 1336 Niğbolu Savaşı;

 İçlerinde en ünlü Avrupa şövalyelerinin de bulunduğu Haçlı Ordusuna karşı kazanılmış büyük bir meydan savaşıdır. Türk ordusunun başkomutanı Osmanlı Hanedanı’nın parslarından Yıldırım Beyazıt Han’dı. Türkleri Avrupa’dan atmak için gelen Haçlı ordusu; Macar, Fransız, Romen, Alman, İngiliz, İtalyan, İspanyol, Leh ve Çeklerden oluşuyordu. Mevcutları 100 bİn civarındaydı. Türk ordusu 70 bin kişiydi ve bunun10 bini vasal durumda olan Sırp askerleriydi.

Niğbolu Savaşı imha savaşlarının mükemmel örneklerinden birisidir. Fakat bir de kötü sonucu olmuştur. Yıldırım Bayazıt, pek çok şövalyenin katıldığı bu orduyu yok etmekle gurura kapılmış ve Aksak Temir’le olan hadise bu gururdan maya almıştır.

28 Eylül 1538 Preveze Deniz Zaferi;

En büyük Türk Amirali Barbaros Hayrettin Paşa’nın komuta ettiği Türk Donanmasıyla Andrea Dora’nın komuta ettiği müttefik Haçlı Donanmasının yaptığı ünlü deniz savaşıdır. Türk Donanması gemi ve top bakımından düşmana göre çok aşağıda olduğu halde Barbaros hem ustalığı, hem cesareti hem de savaş psikolojisini iyi bilmesi sayesinde kuvvetli düşmanı yenmiş, ünlü İtalyan amiralini kaçmaya mecbur etmiştir. 480 yıl önce yapılan bu müthiş deniz savaşının hatırası hala unutulmamıştır.

Beşiktaş’taki türbesinde yatan Barbaros’un ruhunun bir şeyler umarak beklediği muhakkaktır.

Ahmet Kılıçoğlu

THD

(Kaynakça; Türk Kültürü Dergisi, Ötüken 9 Eylül 1975)