2019-09-27 16:23

Rusya Federasyonunda Yaşayan Türkler.

RUSYA FEDERASYONU Ä°ÇERÄ°SÄ°NDE YAÅžAYAN TÜRKLER,

Türklerin ilk ana yurdunun Asya kıtasının ortalarında bulunduÄŸu ve dünyanın diÄŸer yerlerine buradan yayılmış oldukları bilinmektedir. Türklerin ilk ana yurdu Altay ve Sayan (KöÄŸmen) daÄŸları çevresi ile bu daÄŸların kuzey bölgeleri idi. Türkler zamanla anayurtlarından doÄŸuya, batıya ve güneye doÄŸru yayıldılar. MÖ 2 binli yıllarda Altay DaÄŸlarından Ural DaÄŸlarına ve Yayık Nehrine kadar yayılmışlardı.

Tarihi Türk toprakları,  Sakalar (Ä°skitler) döneminde (MÖ 7 ve MS 2nci yüzyıl) abidelerde “Turkistanak”, Arap Tarihçileri arasında “Bilâd al-Türk” , 6ncı asırda “Türkistan” için “Türkiye” (Turcia) adı Bizans kaynakları tarafından kullanılmıştır. 9 ve 10ncu yüzyıllarda Ä°dil (Volga) nehrinden Orta Avrupa’ya uzanan bölgelere “Türkiye” denmiÅŸ, Anadolu için “Türkiye” denmesi on 12nci yüzyılda baÅŸlarken, Suriye ve Mısır 13ncü yüzyılda  “Türkiye” olarak biliniyordu (KafesoÄŸlu, 1988, s. 44). 11nci yüzyılda KaÅŸgarlı Mahmut,   Çin kaynakları da Hazar’dan Çin’e kadar olan bölgede yaÅŸayan yerleÅŸik ve göçebe insanların kendilerini “Türk” ve ülkelerini de “Türkistan” diye adlandırdıklarını belirtmiÅŸtir.

MÖ 1700’lerden itibaren Türkler Altaylara yerleÅŸirken, bir yandan da MÖ 1100 yılından baÅŸlayarak Çin’in kuzeybatısına (Kansu-Ordos Bölgesi) kaymışlardır. DiÄŸer bir kısmı ise MÖ 1300-1000’li yıllarda Türkistan sahasına yerleÅŸmiÅŸlerdir.

MÖ 900’lü yıllarda Türklerin,  Ä°skandinavya ve Baltık denizi bölgesine geldiÄŸi ve 1155 yılında, Viking döneminin ardından kurulan Ä°sveç Krallığına katıldıkları bilinmektedir. Bu Türkler 13.yüzyılda Finlandiya’nın en eski ÅŸehri “Turku” ÅŸehrini kurmuÅŸlardır.  .

Anavatanda, Ä°lk önce Saha (Ä°skit) ve ÇuvaÅŸ Türkleri ana kütleden ayrılmış,  MÖ 8nci yüzyılda Ä°skitler, batıya doÄŸru harekete geçerek Kimmerleri bölgeden kovmuÅŸlar, Tanrı DaÄŸlarından Tuna boylarına kadar olan Karadeniz kuzeyindeki düzlüklere hâkim olmuÅŸlardır.

MÖ 700’lerden itibaren Güney Sibirya, Baykal Bölgesi, MoÄŸolistan ve Yedi su havzasını etkisi altına alan Türk göçleri, doÄŸuda Ordos’a, batıda Volga bölgesine yönelmiÅŸtir. Saha Türkleri Sibirya kuzeydoÄŸusuna yönelirken, ÇuvaÅŸ Türkleri Ural DaÄŸlarının güney batı eteklerine yerleÅŸmiÅŸlerdir,

MS batı yönünde cereyan eden Türk göçleri Hazar Denizi güneyi ve kuzeyi olmak üzere iki ana yol takip etmiÅŸ,  Hazar Denizi ve Karadeniz kuzeyinden Balkanlar ve Orta Avrupa’ya göç dışında, Kafkaslara da yönelen Türk grupları olmuÅŸtur. Gittikleri bölgelerde önemli roller üstlenen Türkler, güçlü devletler kurmuÅŸlardır.

Asya’da siyasi hâkimiyetlerini kaybeden Hun Türkleri,  370’lerde Avrupa ufkunda görülmüÅŸlerdir. Batıya doÄŸru süratle geliÅŸen Hun göçü, Karadeniz kuzeyine hâkim olan Vizigot ve Ostrogot kütleleri arasında büyük panik ve korku yaratarak Kavimler göçü dediÄŸimiz genel bir harekete neden olmuÅŸtur. Bu arada Hunların idaresi altına giren Ä°slavlar, özellikle Atilla Han’ın (M. S. 434-453) yönetiminde uzun süre yaÅŸamışlardır.

MS 461-465 yılları arasında OÄŸurların güneybatı Sibirya’dan güney Rusya’ya göç ettikleri, MS 475 yıllarından itibaren de Sabarların Aral bölgesinden Kafkaslara yayıldıkları bilinmektedir.

Hunların açtığı kuzey yolundan 4ncü yüzyıl ortalarında Göktürklerin Orta Asya’dan çıkardığı Avarlar gelerek Karadeniz’in kuzeyi ve DoÄŸu Avrupa’yı içine alan bölgede büyük bir devlet kurmuÅŸlardır. (568’e doÄŸru)

Bunu 668nci yıllardan itibaren Ä°dil ve Tuna Bulgarları izlemiÅŸ,  Bulgarların Karadeniz kuzeyinden Volga kıyılarına ve Balkanlara yayıldıkları gözlenmiÅŸtir.   Büyük Bulgar Devleti (Kama-Çulman), Ä°til (Volga)Bulgar Hanlığı ve Balkanlar’a gelip Tuna boylarına yerleÅŸerek Tuna Bulgar Devletini  (670)  kurarak, Hıristiyanlığı seçmiÅŸ ve SlavlaÅŸmışlardır. Bu kavimlerin bir kısmı yerli halklar arasında eriyip giderken, bir kısmı sonradan kurulan Altın Ordu (1240-1480) devletinin tebaası olarak varlıklarını sürdürmüÅŸlerdir.

Avarlar’dan sonra bölgede büyük bir hâkim güç olarak Hazar Hanlığı ortaya çıkmış, dördüncü asırdan itibaren bölgeye gelen Hazarlar, sekiz ve dokuzuncu asırlarda büyük bir devlet haline gelmiÅŸlerdir. Dinyeper ’den Volga (Ä°dil) vadisine kadar hâkim olmuÅŸlardır. 

Karadeniz’in kuzeyindeki Kıpçak bozkırlarında Hazarlarla birlikte Macarlar (830), Peçenekler, Kumanlar (Kıpçaklar) ve Uzlar (OÄŸuzlar) yedinci asırdan itibaren birlikte veya birbiri arkası sıra yaÅŸamışlar, bu bölgenin Türk toprağı olarak kalmasını saÄŸlamışlardır. Kumanların varlığı MoÄŸolların istilasına (1337-1340) kadar sürmüÅŸtür.

Asya tarafından son ve büyük akın olan MoÄŸolların Rusya’yı ele geçirmesi, Ruslar üzerinde çok büyük etkiler yapmıştır. Ä°lk defa 1223’te, Rus ve Kuman ortak güçlerini Kalka muharebesinde ağır bir yenilgiye uÄŸratan MoÄŸollar, bu savaÅŸta binlerce Rus’u ve Kıpçak’ı katletmiÅŸlerdir. MoÄŸol hâkimiyetine girmek istemeyen Kumanlar ise Macaristan içlerine göç etmiÅŸlerdir

 MoÄŸol Ä°mparatorluÄŸu, Cengiz Han’ın ölümünden sonra çocukları arasında paylaşılmış, Rusya ve Kazak topraklarına hâkim olan Batu KaÄŸan Altın Ordu devletini kurumuÅŸtur.  Altın Ordu Devleti 1237-1480 yılları arasında Rusya’yı yönetmiÅŸ On beÅŸinci asır baÅŸlarında Altın Ordu Devleti, Kırım, Kazan, Kasım, Astrahan, Sibir, Nogay Hanlıklarına bölünmüÅŸ ve sonraları Timur’un saldırılarıyla da oldukça zayıflamışlardır.

GörüldüÄŸü gibi Sibirya’nın doÄŸu hudutlarından, Ä°dil-Ural Bölgesi, Volga Bölgesi, Kafkasya, Orta Avrupa, Baltık Denizi ve Ä°skandinavya bölgesine kadar olan sahaya Türkler yerleÅŸmiÅŸtir.  Ä°skit, Avrupa Hun, Sibir, Avar,  Hazar, Bulgar, Peçenek, Türk-MoÄŸol Ä°mparatorluÄŸu, Altın Orda, Timurlular devletleri ile birçok Hanlıklar (Kırım, Ejderhan, Kazan, Kasım, Sibir ve Nogay) Türkler tarafından kurulmuÅŸtur. Dolayısıyla, Karadeniz kuzeyine DeÅŸt-i Kıpçak denmesinin nedeni de budur.

BaÅŸlangıçta, AÅŸiretler halinde ve büyük bir kargaÅŸa ve kavga içinde yaÅŸayan Slavlar, Ä°sveçlerin yardımı ile canlanmışlardır.  Ä°sveçli Vareg liderlerinden Rurik’i  862 yılında Rus Knezi  seçerek  ve Novgorod ÅŸehri merkezi  yaparak  ilk Rus devleti ni kurmuÅŸlardır.

882’de Kiev’deki Vareg Viking) liderini öldürtüp, Dinyeper ırmağı üzerinde önemli bir ticaret ve kültür merkezi olan ve o tarihlerde yaklaşık 7.000.000’luk büyük kısmı kırsalda yaÅŸayan Avrupa içinde 100.000 kiÅŸiye varan nüfusu ile önemli bir anakent olan bu ÅŸehri almış ve büyüyen Rus knezliÄŸinin merkezi hâline getirmiÅŸtir.

Altın Ordu Devleti zamanında Moskova önem kazanmıştır. BaÅŸlangıçta küçük bir kırsal kasabayı andıran Moskova, knezlerinin marifetli idaresi, özellikle de Altın Ordu hanlarına yönelik gösterdikleri baÄŸlılık sayesinde aldıkları büyük özerkliklerle hızla geliÅŸmiÅŸ ve güçlenmiÅŸtir. Altın Ordu hanlarından aldıkları ayrıcalıkla Moskova knezleri, hem büyük servetler edinmiÅŸler ve hem de diÄŸer Rus knezlerini zaman içerisinde kendi hâkimiyetlerine alarak veya ortadan kaldırarak merkezi bir devlet kurmuÅŸlardır.

Altın Ordu Devleti, Kırım, Kazan, Astrahan, Sibir Hanlıklarıyla Nogayların serbestçe yaÅŸadıkları bölgelere bölünmüÅŸ ve sonraları Timur’un saldırılarıyla da oldukça zayıflamıştır. Bundan iyi yararlanan Moskova KnezliÄŸi 1480’den itibaren bağımsız bir devlet gibi hareket etmeye baÅŸlamıştır. 16ncı. yüzyılın ortalarında yeni bir siyası güç olarak ortaya çıkan Moskova KnezliÄŸi, bölge siyasi dengesini deÄŸiÅŸtirebilecek bir konuma ulaÅŸmıştır. 1547'de "Moskofların Ç arı" Unvanıyla taç giyen 4ncü Ä°van (Korkunç  Ä°van), Türk hanlıklarının içinde bulunduÄŸu bölünmüÅŸlükten faydalanarak Türk ülkelerine saldırarak, iÅŸgal etmeye baÅŸlamıştır. Bu iÅŸgaller, Ä°dil-Ural bölgesi, Sibirya, Türkistan ve Kafkasya’nın fethi olarak kendisini göstermiÅŸtir.

Moskova Knezi 3ncü Ä°van’ın 1480 yılında Altın Ordu hâkimiyetine son vermesi üzerine 6 hanlığa bölünen Altın Ordu devleti tarih sayfasından çekilirken, Türkler de bölgede zayıflamaya baÅŸlamıştır.  4ncü Ä°van zamanında da Rusların Ä°dil vadisine yerleÅŸmeye baÅŸlaması, 1552’de Kazan ÅŸehrinin zapt ederek Kazan hanlığının son vermesi, Rusların Türk toprakları üzerinde yayılmasının baÅŸlangıcını oluÅŸturmuÅŸtur. Dört yıl sonra yine 4ncü Ä°van bu sefer Ä°dil nehrinin Hazar’a dökülen aÄŸzı üzerinde kurulmuÅŸ olan Astrahan ÅŸehrini alarak ve Astrahan hanlığına son vermesi, Ä°dil vadisi ile Hazar denizi kuzeyindeki geçitlerin Rus kontrolüne girmesine neden olmuÅŸ, bu durum da Türklerin 18nci yüzyıldan itibaren savunmaya geçmesine neden olmuÅŸtur.

 Kazan ve Astrahan Türk hanlıklarını ele geçirmesiyle Ä°dil (Volga) vadisine tam hâkimiyet kazanması, Rusların ilk defa olarak Urallar gerisindeki Türk yurtlarına yaklaÅŸmasına yol açmıştır. Aslen Türk olan Stragonov ailesinin 1580 yılında Çar’a baÅŸvurarak Sibirya’yı ele geçirmek istediÄŸini belirtmesi üzerine, Rusların desteklediÄŸi ve  bu ailenin teÅŸviki  ile Yermak Timosevich adından bir Rus Kazağı, etrafına topladığı köylü, avcı, maceraperest ve çarın zulmünden kaçan kimselerden oluÅŸan askeri gücü ile Uralları geçmiÅŸ, Sibir Han’ı olan Küçüm Han’ı birçok defa yenmiÅŸ ve Sibirya’yı iÅŸgale baÅŸlamıştır. Ä°ÅŸgal ettiÄŸi toprakları da Çar’ın himayesine sokmuÅŸtur.

Daha sonra bölgeye düzenli Rus birlikleri gönderilerek Rus ilerlemesi devam etmiÅŸ,  1620 yıllarında Ä°rtiÅŸ doÄŸusundaki Yenisey vadisine eriÅŸmiÅŸler, 10 yıl kadar sonra da Lena Nehrini geçmiÅŸler ve 1639 yılında Pasifik Okyanusu kıyılarına varmışlardır. 1648’li yıllarda Alaska’nın batı ucundan 100 mil uzaktaki Çukuta yarımadasını ele geçirerek, Sibirya’nın iÅŸgalini 66 yılda tamamlamışlardır.

Sibirya’nın iÅŸgalinden sonra gözünü Türkistan’a çeviren Çarlık Rusya’sı,  18. Yüzyıl baÅŸlarında Türkistan’ı iÅŸgale baÅŸladılar, Kuzeyden Ä°rtiÅŸ Nehri bölgesinden, Hazar Denizi doÄŸusundan ve  Hazar Denizinden bölgeye ilerlemeye  baÅŸladılar.

1719 ve 1720 yıllarında Kalmukların karşı koymasına raÄŸmen Ä°rtiÅŸ nehrinin yukarı kısımlarına doÄŸru ilerlerdiler. Petro döneminde Ruslar, Hazar Denizi üzerinden de Türkistan’a girmeye çalıştılar. Çariçe Anna Ä°vanovna döneminde (1730-1740) Rusya’nın Türkistan’a Ural daÄŸlarından itibaren uzanan stepler üzerinden ilerlenmeye çalışıldı.

1732 yılında Küçük Orda ve Orta Orda Kazakları Rus himayesini kabul ettiler. 19. yüzyılın ilk yarısında Kazak ve hatta bazı bölgelerde Kırgızların da bulunduÄŸu coÄŸrafyaların Rus birlikleri tarafından ele geçirilme süreci devam etti.  Rusların karşısında, Türkistan’da bulunan üç Türk devleti vardı bunlar, Hokand, Hive hanlıkları ve Buhara EmirliÄŸi idi

Çarlık kuvvetleri ilk önce Hokand üzerine saldırdılar ve  1865’te Hokand Hanlığının merkezi TaÅŸkent’i aldılar. 2 Mayıs 1868’de Buhara EmirliÄŸinin Semerkant ÅŸehrini aldılar. . 1873 yılında Rus saldırılarına karşı koyamayan Hive Hanlığı Rus hâkimiyetini kabul etmek zorunda kaldı.

Türkmenistan’daki Türkmen bölgelerini de ele geçirmek için harekete geçen Ruslar.  Türkmenlerin kahramanca savaÅŸtığı Göktepe müdafaası sonunda Mart 1882 yılında AÅŸkabat’ı alarak bütün Türkistan’ı ele geçirdiler.

Astrahan Hanlığının iÅŸgali ile Kafkasya yollarını açan Ruslar,  Güney Kafkasya üzerinde mücadele halinde olan Osmanlı Devleti ile Safeviler ’in durumundan faydalanarak Kafkasya ile ilgilenmeye baÅŸladı.  Öncelikle Kafkas Kabilelerinden bazılarını (Çerkez, Çeçen, Nogay vb.) kendi tarafına çekerek Rus hâkimiyetini kabul ettirdi.

 Rus yayılışının Kafkasya’da ilerleyiÅŸini gören Osmanlı Devleti ise, o zamana kadar Rus tehdidini ortadan kaldırmak maksadıyla kuzeye bir sefer yapılması düÅŸüncesiyle hazırlıklara giriÅŸildi. Büyük ümitlerle yapılan Astrahan Seferi, Kırım Han’ının tutumu yüzenden baÅŸarı kazanılamadı.

Buna karşılık Rusya, bölgedeki olaylara müdahale edebilen, hatta Güney Kafkasya'daki Hıristiyanlardan bazılarının kurtarıcı olarak gördükleri bir devlet olmaya baÅŸlaması Gürcülerden bazı Prenslikler Moskova'nın himayesine girmesine neden oldu.

17nci yüzyıl boyunca Rusya'nın Kafkasya politikasında önemli bir deÄŸiÅŸiklik olmadı. Bu yüzyıl daha çok Rusya’nın ilerideki büyük Ä°lerleyiÅŸine zemin hazırlamakla geçirildi. Ancak Kafkasyalılar da Rusya'nın gerçek amacını anladıklarından gittikçe daha ÅŸiddetli tepkiler göstermeye baÅŸladılar. Tarki (1595), Åžetkale (Stavropol) (1604), Terek (1604) muharebeleri sonucunda Ruslar Karaçay, Balkar, Çerkez, Çeçen, Abaza, Kumuk ve Nogay bölgelerine yerleÅŸtiler.

Güneyde ise özellikle Katerina II zamanında yapılan 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşının Osmanlılar için büyük bir yenilgi ile sonuçlanması ve imzalanan Küçük Kaynarca AnlaÅŸması’nın ağır ÅŸartları, Ruslara Kırım hanlığına son vermek ve tüm topraklarını ilhak etme ÅŸansını vermiÅŸtir (1683). Kırım’ı ele geçiren Ruslar buradan Karadeniz’e ve ötesine ulaÅŸmak için önemli bir üs elde etmiÅŸlerdir. Kırım’a yerleÅŸen Ruslar, Tuna boylarına inerek Balkanlar ve Avrupa’nın ticaretinde önemli noktaları kontrol ettikleri gibi, Kafkasya üzerinden ilerleyerek, Bakü’nün zengin petrol yataklarını ele geçirmiÅŸlerdir.

Dağıstan üzerinden Azerbaycan’a ilerleyen Ruslar, Bakü’ye girmiÅŸler, Azerbaycan Hanlıklarını ele geçirmiÅŸler ve Ä°ran’a karşı baÅŸarılı savaÅŸlar sonunda 1828’de imzaladıkları Türkmençay anlaÅŸmasıyla Nahcivan, Azerbaycan ve çevresine tam hâkimiyet saÄŸlamışlardır.

1917 yılında yapılan bir komünist ihtilalle yıkılan Rus Çarlığı yerini Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirliÄŸine (SSCB) bırakmıştır. 30 Aralık 1922 yılında kurulan SSCB, 15 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin birleÅŸmesinden meydana geldi. Bunların içinde yer alan Rusya Sovyet Federatif Sosyal Cumhuriyeti 18 Özerk SSC’den meydana geliyordu.

26 Aralık 1991 yılında SSCB’nin dağılmasıyla birlikte 5 Bağımsız Türk Cumhuriyeti ortaya çıktı. Bunun dışında çoÄŸunluk Rusya Federasyonunda olmak üzere 13 Özerk Türk Cumhuriyeti, 1 Özerk Türk Bölgesi kuruldu.

AÅŸağıda yer alan tablolarda sadece Rusya Federasyonunda yer alan Türkler, yaÅŸadıkları yerler ve nüfusları gösterilmiÅŸtir.

BilindiÄŸi gibi Rusya Federasyonunun idari taksimatı;  7 adet Federal Bölge, Bu federal bölgeler içerisinde 9 adeti Türk olmak üzere 21 adet Özerk Cumhuriyet, 9 adet eyalet (Bölge-Kray), 46 adet  il (Yöre-Oblast), 2 adet Federal ÅŸehir, 1 adet özerk il (Oblast), 2 adet özerk Okrug, Krasnoyarsk eyaletine baÄŸlı 3 adet özerk bölüm, Tümen iline baÄŸlı 3,  adet özerk bölümden meydana gelmektedir.

Türkler Rusya Federasyonunun bu idari yapısı içinde gösterilmektedir.

 

RF’YE BAÄžLI ÖZERK CUMHURÄ°YETLERDE YAÅžAYAN TÜRKLER

S. No.	Cumhuriyet	Konum	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	DiÄŸerleri
1	Adige	Güney (Kafkasya)	5.000	Tatar
2	Altay	Sibirya (Altay)	85.ooo	Altay KiÅŸi	Kazak, Teleüt, Tuba, Telengit
3	BaÅŸkurtistan	Volga	2.300.000	BaÅŸkurt	Tatar, ÇuvaÅŸ
4	Buryatya	Sibirya (Altay)	9.000	Tatar
5	Çeçenistan	Güney (Kafkasya)	9.000	Kumuk
6	ÇuvaÅŸistan	Volga	930.000	ÇuvaÅŸ	Tatar
7	Dağıstan	Güney (Kafkasya)	520,000	Avar	Nogay, Azerbaycan Türkü, Kumuk
8	Ä°nguÅŸetya	Güney (Kafkasya)	1.000	Kumuk	Nogay, Balkar
9	Kabardey-Balkar	Güney (Kafkasya)	110.000	Balkar	Karaçay
10	Kalmukya	Güney (Kafkasya)	9.000	Kazak	Türkmen, Nogay
11	Karaçay-Çerkez	Güney (Kafkasya)	180.000	Karaçay	Nogay, Tatar
12	Karelya	Kuzey-Batı (Baltık)	-	Tatar
13	Hakasya	Sibirya (Altay)	75.000	Hakas	Tatar
14	Komi	Ural	30.000	Tatar	ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü
15	Mari El	Volga	50.000	Tatar
16	Mordova	Volga	50.000	Tatar
17	Kuzey Osetya	Güney (Kafkasya)	13.000	Kumuk
18	Saha Eli	Sibirya	450.000	Saha	Dolgan, Tatar, BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Özbek
19	Tataristan	Volga	2.300.000	Tatar	ÇuvaÅŸ, BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
20	Tuva	Sibirya (Altay)	235.000	Tuva	Hakas
21	Udmurtya	Volga	110.000	Tatar

 

RF KRAYLARDA (BÖLGE/EYALET) YAÅžAYAN TÜRKLER

S. No.	Kray	Konum	Türk Nüfusu	En Çok bulunan Grup	DiÄŸer
1	Altay Kray	Sibirya (Altay)	23 000	Tatar Kazak
2	Kamçatka Kray	UzakdoÄŸu	3 000	Tatar
3	Kharabarovsk Kray	UzakdoÄŸu	9 000	Tatar
4	Krasnodar Kray	Güney (Kafkasya)	55 000	Tatar, Türkmen	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Özbek, Kırım Tatarı
5	Krosnajarski Kray	Sibirya	105.000	Tatar, Dolgan	Azerbaycan Türkü,  ÇuvaÅŸ, Hakas, Kırgız, BaÅŸkurt, Saha, Özbek, Kazak, Tuva
6	Perm	Ural		Tatar
7	Primorsky Kray	UzakdoÄŸu	35.000	Tatar    .	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, BaÅŸkurt, Özbek, Kazak
8	Stavropol Kray	Güney (Kafkasya)	95.000	Nogay, Karaçay	Azerbaycan Türkü, Türkmen, Tatar
9	Zabaykalsky Kray	Sibirya (Altay)	25.000	Tuva	Tuba, Tatar

 

RF OBLASLARDA (YÖRE/Ä°L) YAÅžAYAN TÜRKLER

S. No.	Oblast	Konumu	Türk Nüfusu	En Çok Bulunan Grup	DiÄŸer
1	Amur	UzakdoÄŸu	7.000	Tatar	Tuva
2	Arkhangelsk	Kuzey-Batı (Baltık)	1.000	Tatar
3	Astrahan	Güney (Hazar)	270.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, Nogay, Türkmen, Kumuk, Özbek, Astrahan Tatarı, Kafkas Türkmenleri
4	Belgorod	Merkez (Batı)	13.000	Azerbaycan Türkü	Kafkas Türkmeni, Tatar
5	Bryansk	Merkez (Batı)	5.000	Azerbaycan Türkü	Tatar
6	Çelyabinsk	Volga	390.000	Tatar	BaÅŸkurt, Kazak, ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü, Özbek
7	Ä°rkutsk	Sibirya (Altay)	850	Tofa
8	Ivanovo	Merkez (Batı)	3.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
9	Kaliningrad	Merkez (Batı)	10.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Kazak, Özbek
10	Kaluga	Merkez (Batı)	11.000	Tatar	ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü
11	Kemerovo	Sibirya (Altay)	25.000	Tatar	ÇuvaÅŸ
12	Kirov	Merkez (Batı)	30.000	Tatar
13	Kostroma	Merkez (Batı)	4.200	Tatar	Azerbaycan Türkü
14	Kurgan	Volga	60.000	Tatar	BaÅŸkurt, Kazak
15	Kursk	Merkez (Batı)	4.700	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk
16	Leningrad	Kuzey-Batı (Baltık)	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, Özbek, Kazak
17	Lipetsk	Merkez (Batı)	5.200	Azerbaycan Türkü	Tatar
18	Magadan	UzakdoÄŸu	3.600	Tatar	Azerbaycan Türkü Saha, ÇuvaÅŸ, BaÅŸkurt
19	Moskova Oblast	Merkez (Batı)	130.000	Tatar	ÇuvaÅŸ,  Kazak, Özbek
20	Murmansk	Kuzey-Batı Baltık	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
21	Nijniy Novgorod	Merkez (Batı)	62.000	Tatar	ÇuvaÅŸ
22	Novgorod	Merkez (Batı)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
23	Novosibirsk	Sibirya (Altay)	30.000	Tatar	Kazak, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
24	Omsk	Sibirya (Altay)	142.000	Kazak	Tatar, ÇuvaÅŸ
25	Orenburg	Volga	400.000	Tatar	Kazak, BaÅŸkurt, ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü, Özbek
26	Oryol	Merkez (Batı)	3.500	Tatar	Azerbaycan Türkü
27	Penza	Volga		Tatar
28	Pskov	Kuzey-Batı (Baltık)	2.300	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
29	Rostov	Güney (Kafkasya)	75.000	Kafkas Türkmenleri (Türk)	Tatar, Kazak, ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü
30	Ryazan	Merkez	10.000	Tatar	ÇuvaÅŸ Azerbaycan Türkü
31	Sakhalin	UzakdoÄŸu	6.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
32	Samara	Ural	310.000	Tatar	ÇuvaÅŸ, Kazak, BaÅŸkurt, Özbek, Azerbaycan Türkü
33	Saratov	Volga	170.000	Kazak	Tatar, ÇuvaÅŸ, Azerbaycan Türkü, BaÅŸkurt, Özbek.
34	Smolensk	Merkez (Batı)	4.000	Tatar	Azerbaycan Türkleri
35	Sverdlovsk	Ural	240.000	Tatar	BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Özbek, Kazak
36	Tambov	Volga	8.000	ÇuvaÅŸ	Tatar, Azerbaycan Türkü
37	Tomsk	Merkez	24.000	Tatar	Azerbaycan Türkü
38	Tula	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
39	Tver	Merkez	13.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
40	Tümen	Ural	390.000	Tatar	BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Kazak, Kumuk, Sibirya Tatarı, Özbek, Nogay, Kırgız, Gagavuz
41	Ulyanovsk	Ural	320.000	Tatar	BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü
42	Vladimir	Merkez	14.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
43	Volgograd	Volga	95.000	Kazak	Tatar, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ
44	Vologda	Merkez	3.600	Azerbaycan Türkü	Tatar
45	Voronezh	Merkez (Batı)	18.000	Azerbaycan Türkü	Tatar, Türk (Kafkas Türkmen’i), ÇuvaÅŸ
46	Yaroslavl	Merkez	12.000	Tatar	Azerbaycan Türkü

 

RF FEDERAL ÅžEHÄ°RLERDE YAÅžAYAN TÜRKLER

 

 

RF ÖZERK OBLASLARDA ( ÖZERK YÖRE/ÖZERK Ä°L) YAÅžAYAN TÜRKLER

 

RF ÖZERK OKRUGLARDA YAÅžAYAN TÜRKLER

 

 

 

RF KRASNOYARSK KRAYI (EYALETÄ°) ÖZERK BÖLÜMÜNDE YAÅžAYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	DiÄŸerleri
1	Taymir	Sibirya	7.250	Dolgan	Tatar, Azerbaycan Türkü
2	Evenk	Sibirya	1.200	Saha	Tatar, Hakas
3	Krasnoyarsk	Sibirya	95.000	Tatar	Özbek, Kazak, Hakas

 

RF TÜMEN OBLASTININ ÖZERK BÖLÜMÜNDE YAÅžAYAN TÜRKLER

S. No.	Bölümleri	Konumu	Türk Nüfusu	En çok Bulunan Grup	DiÄŸerleri
1	Khanty-Mansi	Ural	250.000	Tatar	BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk
2	Yamalia	Ural	45.000	Tatar	Azerbaycan Türkü, BaÅŸkurt
3	Tümen	Ural	100.000	Tatar	BaÅŸkurt, Azerbaycan Türkü, ÇuvaÅŸ, Kumuk, Özbek, Kazak, Nogay, Kırgız, Gagavuz, Türk